Yeni konut inşaatları hızlandı

Bu sene inşaat ruhsatlarında yeniden hareketlenme yaşandı. 2021’in ilk yarısında alınan inşaat ruhsatı çerçevesindeki konut sayısı son dört senenin en yüksek seviyesinde.

Dünya Gazetesi köşe yazarı Alaattin Aktaş, bugünkü köşesinde yeni konut inşaatlarını ve konut sektörünü kaleme aldı. İşte Alaattin Aktaş’ın ‘Konut inşaatına yeniden hız veriliyor’ başlıklı yazısı…

İnşaat sektörü ev yapımında 2017 yılındaki zirvenin ardından frene bastı ve takip eden üç sene tamamlanan konut sayısı yeni başlananlardan fazla kaydedildi. Belli ki eldeki ruhsat stoku eridi ve bu sene inşaat ruhsatlarında yeniden hareketlenme yaşandı. 2021’in ilk yarısında alınan inşaat ruhsatı çerçevesindeki konut sayısı son dört senenin en yüksek seviyesinde. Yani Türkiye, konut inşaatının yeniden yükseleceği bir sürece giriyor. Yeni konut yapımının en belirgin göstergesi olan yapı ruhsatında rekor 2017’de kırılmıştı. O sene tam 1.4 milyon konut inşaatı için yapı ruhsatna başvuruldu. Bunların hepsi için inşaata başlandı mı bilinmez ancak ruhsatların çoğunun kullanıldığını, sonraki senelerde alınan ruhsatlardaki gerilemeden anlaşılabiliyor. 2017 yılında adeta doyuma ulaşıldı ve sonraki seneler bu ruhsatlarla inşaat yapmakla geçti; yeni ruhsat sayısı da oldukça düştü. Örneğin 2019 yılında sadece 320 bin konut için ruhsat alındı. 1.4 milyondan 320 bine bir düşüş yaşandı.

Yeni konut inşaatları hızlanıyor!

Geçtiğimiz senenin ilk yarısına da, özellikle ilk çeyreğine Kovid-19 salgını damgasını vurgu. Hani adeta her işte ertelemeye gidildi ve bekle gör politikası izlenir hale geldi, bu durumdan yeni inşaat yapma isteği de nasiplendi. Geçen senenin ilk yarısında her ne kadar 2019’a göre kayda değer bir yükseliş kaydedilse de yine de düşük sayılabilecek bir seviyede oldu. Geçen yılın ikinci yarısında bir hızlanma gördük ve geldik bu yıla. TÜİK tarafından dün yapılan açıklamaya göre belediyeler bu senenin ilk yarısında 328 bin konut inşaatı için yapı ruhsatı düzenledi. Bu, son dört senenin ilk yarısındaki en yüksek rakam oldu. Fakat sayıyı böylesine yükselten sebeplerden biri olabilecek kentsel dönüşüm detayına ilişkin veri bulunmuyor. Yani, yapı ruhsatına bağlanan konut sayısındaki yükselişte kentsel dönüşümün ne kadar yer tuttuğu bilinmiyor. Dolayısıyla konut yapma hevesinde mi bir yükseliş yaşanıyor, yoksa zorunlu olarak yenilecek konutlar mı sayıyı bu kadar yükseltiyor, bu ayrıntı net değil.

Konut arzı yatay seyrediyor

Bitirilip kullanıma hazır hale getirilen dairelerin sayısında ise geçtiğimiz seneye göre hemen hemen hiç değişiklik yaşanmadı. 2020’nin ilk yarısında 270 bin olan tamamlanan konut sayısı, bu sene 280 bine yükseldi. Ancak önceki senelerin belirgin olarak altında kalındığı görülüyor. Yani artık tamamlanıp kullanıma sunulacak daire pek kalmamış gibi görünüyor. İşte zaten yeni inşaat yapma hevesindeki yükselmenin nedeni biraz da bu.

Yeni inşaat yapmak kaçınılmaz

2018, 2019 ve 2020 senelerindeki konut arzı, o senelerdeki yapı ruhsatı sayısından fazla. Bunun anlamı ise net. Daha önceki senelerde alınan ruhsatlarla inşa edilen konutlar kullanıma hazır hale gelmiş ve konut arzı yeni inşaat yapma eğiliminden fazla kaydedilmiş. Bu durum, ilgili yılların ilk yarıları için de geçerli. Elbette bire bir kıyaslamak doğru olmaz ancak son dört senede ruhsat alınan ev sayısından (2 milyon 949 bin) daha fazla konut (3 milyon 66 bin) kullanıma hazır olmuş ve bunların da bir kısmının satışı yapılmış. Tamamlanan konut sayısının ruhsat verilenden yüksek olması tabii ki önceki senelerden gelen stokla açıklanabilir.

Bu tablonun belirttiği veriler ise şunlar:

Müteahhitler 2017’nin sonuna kadar yüklü sayıda inşaat ruhsatı almış ve bunlarla daire inşa etmiş; sonraki üç senede bu ruhsatlara konu olan evler tamamlanarak kullanıma hazır hale getirilmiş. Kullanım izni almış konutların ne kadarının satışının yapıldığını, ne kadarının stokta olduğunu bilmek mümkün değil. İlk el konut satışıyla bu verinin kıyaslanması pek sağlıklı sonuçlara ulaştırmıyor. Çünkü kentsel dönüşüme konu olan evler için tabii ki yapı kullanım izin belgesi düzenleniyor fakat bu dairelerin çoğu satış istatistiklerinde görünmüyor.  Açıklanan veriler, yeni inşaat yapma eğilimindeki belirgin artışı ortaya koyuyor. Müteahhitlik kesimi bir dönem ruhsatını almış, inşaatını yapmış tamamlamış, şimdi yeni inşaat yapmak için harekete geçiyor. Biliniyor ki alınan ruhsatlarla hemen inşaata başlanılması gerekmiyor, bir süre bulunuyor ancak ruhsata konu konut sayısındaki yükseliş bizi gelecekte yine bollaşacak bir konut arzının beklediğini ortaya koyuyor.