Metrekareyle daire dönemi

Bir süredir beklenilen gayrimenkulde sertifikalı satışı öngören tebliğ Resmi Gazete’de yayımlandı. Tebliğde düzenlenen uygulama ile başta kentsel dönüşüm olmak üzere hem gayrimenkul yatırımlarına fon oluşturulması hem de gayrimenkul yatırımındaki yüksek değerlenmelerden yerli ve yabancı kurumsal yatırımcıların yanı sıra küçük yatırımcıların da yararlanması amaçlanıyor. Buna göre bir küçük yatırımcı bir projeden daire gibi bağımsız bir bölüme karşılık düşen sertifika alabileceği gibi bir dairenin bir bölümünü, belirli bir metrekaresini de alabilecek. Tebliğde metrekare sınırlaması öngörülmediği için bir metrekaresini bile almak mümkün.

GYODER’DEN ÇEKİNCE

Kişi, metrekare biriktirerek daire sahibi olabilecek veya sertifikasını satarak değer artışlarından yararlanabilecek. Hazırlığı gayrimenkul yatırım fonları kuruluşunu da harekete geçirdi. Son dönemde yerli ve yabancı ortaklı birçok gayrimenkul fonu sektöre girdi. Bu fonlar, gayrimenkul rantlarından, getirilerinden yararlanmak isteyen büyük, küçük her düzeyde yatırımcının adına yatırım yapacaklar. Gayrimenkul sertifikaları ile ilgili düzenleme sektörde genellikle olumlu karşılandı. Özellikle finansman bakımından yeni bir olanak doğduğuna işaret edildi. Ancak GYODER Başkanı Aziz Torun, tebliğin uygulamasının zor olacağı görüşünde. Torun, tebliğde, sertifikanın, ihraççıya geri satışını öngören maddelerini eleştirerek, “Sattığımız geri alacaksak, niye sattık?” dedi.

İNSANLAR SİSTEME ALIŞACAK

EYG Grup ve KONUTDER Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Faruk Çelik, gayrimenkul sertifikaları için hazırlanan ilk taslağının uygun olmadığını, sonradan SPK, BDDK gibi kurumların görüşleri alınarak yeni düzenleme yapıldığını söyledi. Ömer Faruk Çelik, “Bugünkü düzenleme neredeyse her türlü problemi çözerek çıktı. Örneğin kalan evlerin satış süresiyle ilgili süreleri değiştirdiler, böylece sektörün bugünkü ticari yapısına uygun bir tebliği ortaya çıktı. Sektöre yeni bir finans ayağı sağlayacak. Böylece bir ev alacak kadar parası olmayan küçük yatırımcılar için ve ev alıp satma derdiyle uğraşmak istemeyen yatırımcılar için güzel bir model olacak. Küçük yatırımcının gayrimenkule yatırım yapacağı bir enstrüman ortaya çıktı. Sertifikaların bir yıl içinde ilk örnekleri çıkacak, 3-5 yıl içinde insanlar sisteme alışacak” dedi. 

EV SAHİBİ OLMAK İSTEYENE SERTİFİKA

TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, taslağı, kentsel dönüşümün finansmanına kaynak sağlamak açısından olumlu bir çalışma olarak yorumladı. “Çünkü kentsel dönüşümde en büyük sıkıntı finansmandı. Bu sistemle artık insanlar 90 metrekarelik dairenin 90 metrekaresini de almak zorunda olmayacak. 1 metrekaresini için bile sertifika alabilecek. Bu sertifikaları biriktirmek suretiyle de ev alabilecek. 1996 yılında Emlak Bankası benzer bir çalışma yaptı. O dönem çok karşılık bulamadı. Bu tebliğle aktif hale gelir ve uygulanır diye düşünüyorum. Ancak burada başarı için fiyat artışının küçük yatırımcıyı mutlu edecek seviyede olması gerekir. Yani ben 1000 liralık bir belge aldığımda 2 yılın sonunda bir konutun prim oranı kadar artması lazım. Burada sağlıklı artışlar olması gerekiyor. Bu döngü sağlanırsa küçük yatırımcıyı mutlu edecek enstrümanlar sağlanmış olacak. Buraya dikkat etmek gerek” dedi. 

SİSTEM NASIL İŞLEYECEK

Sertifika çıkaran müteahhit firma bir bankayla anlaşacak. Sertifikalar bir banka ve aracı kurum üzerinden satışa çıkacak. Vatandaş buradan alabilecek. Elindeki sertifikayı isterse borsada veya ikinci el piyasalarda değerlendirebilecek. Sertifikaların piyasa değerini projenin satış fiyatı belirleyecek. Yani reel piyasa koşuları geçerli olacak. Sertifikanın paraya dönüştürülme kısmında ikinci piyasalar oluşturulacak. Buna da İMKB’nin çözüm geliştirecek. İkinci el pazarında insanlar bu sertifikaları alıp satabilecek. Eğer ikinci el pazarında alıp satamıyorsa da proje biterken, bittiği tarihte firmaya götürüp parasını alabilecek. Ya da firma satışlara başladıysa ve hasılat da elde etmeye başladıysa projenin sonunu beklemeden payı oranın da kısmı ödemeler yapabilecek. Borsadaki gibi sertifika alırken de özen göstermek, araştırıp karar vermek gerekiyor.