Doğu ve Güneydoğu’da HDP’nin oyu eridi

Anayasa değişikliği halk oylamasının sorunsuz bir şekilde sona erdiği Doğu Anadolu Bölgesi’nde HDP’nin oy oranında yaşanan ciddi düşüş dikkati çekti.

Resmi olmayan sonuçlara göre, Hakkari’de 1 Kasım 2015’teki milletvekili genel seçiminde yüzde 82 oy alan HDP’nin anayasa değişikliği halk oylamasında oyu yaklaşık 15 puan düşerek 67.65’e indi. Aynı düşüş Van’da da yaşandı. Milletvekili genel seçiminde alınan yüzde 64.3 oranındaki oy, yüzde 57.20’e düştü. Muş’ta iki yıl önceki seçime oranla HDP’nin oyu 11 puan geriledi. Geçen seçimde alınan yüzde 60.6 oy, 49.40’a indi.

HDP’deki oy düşüşü Bitlis ve Bingöl’de de yaşandı. Bitlis’te 1 Kasım’da yüzde 48.6 oy alan HDP’nin 16 Nisan’da sandıktan çıkan oy oranı 49.40 oldu. Bingöl’de de yüzde 29.50’den, 27.43’e geriledi.

– Terör saldırıları etkili oldu

HDP’nin önemli bir oy kaybı yaşadığı Doğu Anadolu Bölgesi’nde vatandaşlar, bunun, terör örgütü PKK’nın şehirlerde çukur kazarak hayatı yaşanmaz hale getirmesi, terör saldırıları ve örgütün vatandaş üzerindeki baskısının sona ermesinden kaynaklandığı yorumunu yaptı.

Bölgede hem kırsal hem de şehir merkezlerinde güvenlik güçlerince yürütülen başarılı terörle mücadelenin yanı sıra PKK’nın kentlerde siyasetçilere yönelik saldırılarını artırması ve İçişleri Bakanlığınca görevlendirme yapılan belediyelerin hizmetleri de seçmenin tercihinin değişmesinde etkili oldu.

– En büyük düşüş Hakkari’de yaşandı

Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde daha önceki seçimde yüzde 93.7 oy alan HDP’nin oy oranı anayasa değişikliği halk oylamasında yüzde 77’ye geriledi. Yaklaşık yüzde 16’lık düşüşün nedeni, ilçede terör örgütünün çukur kazıp, patlayıcı yerleştirerek kurduğu barikatlar nedeniyle vatandaşın yaşadığı mağduriyet olarak olarak yorumlandı.

Aynı düşüş Şemdinli’de de yaşandı. 1 Kasım’daki seçimlerde yüzde 57 oy alan HDP’nin oranı yüzde 42’ye düştü.

HDP’nin oy oranı Van’ın Bahçesaray ilçesinde 18 puan düşerek yüzde 32’ye, Başkale ilçesinde de 15 puan düşerek yüzde 81’e geriledi.

Kars’ta, 1 Kasım’daki milletvekili genel seçimlerinde yüzde 34,5 oy alan HDP, sonraki süreçte büyük kan kaybetti.

HDP, CHP ve diğer partilerin oluşturduğu “Hayır” cephesiyle girdiği anayasa değişikliğine ilişkin halk oylamasında bu düşüşü sürdürdü.

HDP’nin kentte geçen seçime oranla yaklaşık 5 bin oy kaybını, vatandaşlar, 1 Kasım’daki seçimlerde Kars Milletvekili seçildikten sonra Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı olan Ahmet Arslan’ın yaptığı önemli proje ve çalışmalara bağladı.

Halk oylamasında Kars’ta yüzde 51 “Evet” oyu kullanılırken, “Hayır” ise yüzde 49’da kaldı.

Iğdır’da da HDP 1 Kasım 2015’teki seçimlerde 49 bin 323 oy ve yüzde 51,7’lik oranla 1 milletvekili çıkarmıştı.  HDP, “Hayır” cephesiyle girdiği halk oylamasında yüzde 65,14’lik oran ve 57 bin 629 oy aldı.

Ağrı’da 1 Kasım 2015 seçimlerinde yüzde 66,80 oranla HDP 146 bin 763 oy almıştı. Parti, 16 Nisan’da “Hayır” cephesiyle katıldığı halk oylamasında yüzde 56,83 oranla 114 bin 781 oy alarak düşüş yaşadı.

Tendürek ve Ağrı Dağı’nda güvenlik güçlerinin terör örgütüne yönelik kararlı operasyonları vatandaştan destek gördü. Ağrı Valisi ve Belediye Başkan Vekili Musa Işın’ın kentte yaptığı hizmetler ve halk tarafından sevilmesi de HDP’deki oy oranının düşüşünde etkili oldu.

– Siyasetçilere yönelik saldırılar

Halkın iradesinin yansıdığı anayasa değişikliği halk oylaması öncesinde terör örgütüne yakın yayın organları ve sosyal medya hesaplarında siyasi partiler ve siyasetçiler hedef gösterildi.

Terör saldırıları nedeniyle bölgede halkının büyük tepkisiyle karşılaşan PKK, siyasetçilere yönelik saldırılarla seçmenin siyasi tercihi üzerinde baskı kurmayı amaçladı.

Bölgede yol keserek siyasi parti mensuplarını kaçıran, yollara patlayıcı tuzaklayan ve parti binalarına saldırarak, siyasetçileri tehdit eden örgütün baskılarına rağmen halk sandığa giderek oyunu kullandı.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, terör örgütü PKK’nın Doğu Anadolu Bölgesi’nde bugüne kadar işlediği siyasileri hedef alan katliamlardan bazıları şöyle:

– Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde 29 Haziran 2010’da, AK Parti İlçe Başkanı Ahmet Uçar’ın Eski Kışla Mahallesi’ndeki evinin balkonuna terör örgütü PKK mensuplarınca el bombası atıldı. Can kaybının olmadığı patlama nedeniyle evde hasar oluştu.

– AK Parti Gürpınar İlçe Başkanı Hayrullah Tanış (46), 2 Temmuz 2012’de Van’daki evine geldiği sırada terör örgütü PKK üyesi silahlı 3 kişi tarafından kaçırıldı. Tanış, 24 Ağustos’ta serbest bırakıldı.

– Hakkari’de iki dönem AK Parti İl Başkanlığı görevini yürüten avukat Mecit Tarhan, 3 Eylül 2012’de terör örgütü PKK mensuplarınca kaçırıldı. Tarhan, 5 Ekim 2012’de serbest bırakılarak Habur Sınır Kapısı’ndan Türkiye’ye giriş yaptı.

– Van’da seçim çalışması yürüten, aralarında AK Parti’den belediye meclis üyesi adayı Zeki Karakuş’un da bulunduğu 5 kişi, 16 Mart 2014’te taşlı ve sopalı saldırıya uğradı. AK Parti’lilerin içinde bulunduğu araçların camlarının kırıldığı saldırıda yaralananlar hastaneye kaldırıldı.

– Terör örgütü PKK üyeleri, 17 Nisan 2014’te Diyarbakır’ın Dicle ilçesine bağlı Kurşunlu köyü yakınlarında, aralarında Elazığ’ın Arıcak ilçesine bağlı eski Bükardı Belde Belediye Başkanı Abit Doğruer’in de bulunduğu 4 kişiyi kaçırdı. Doğruer ve beraberindekiler, 20 Nisan’da serbest bırakıldı.

– Van’da HÜDA PAR üyesi esnaf Mehmet Latif Şener (66), 17 Ekim 2014’te evine gittiği sırada uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti. Şener’i öldürdükten sonra terör örgütü PKK’nın dağ kadrosuna kaçmak isterken yakalanan iki terörist, ikişer kez ağırlaştırılmış müebbet ve 10 yıl 6’şar ay hapis cezasına çarptırıldı.

– AK Parti Karayazı İlçe Başkanı Servet Tutkun, 5 Haziran 2015’te teröristlerce kaçırılıp darbedildikten sonra aynı gün serbest bırakıldı. Tutkun’un avukatlarının suç duyurusu üzerine Erzurum Cumhuriyet Başsavcılığınca soruşturma başlatıldı.

– AK Parti İspir İlçe Başkanı Salih Zeki Çetinkaya’nın, kardeşi Şahin Çetinkaya ve beraberindeki kişiyle Erzurum’dan Şanlıurfa’ya giderken içinde bulundukları otomobil, 29 Mart 2016’da Bingöl’ün Genç ile Diyarbakır’ın Lice ilçesi arasında terör örgütü PKK üyeleri tarafından durduruldu, Salih Zeki Çetinkaya’yı yanlarına alarak kaçıran teröristler, kardeşi ile yanlarındaki kişiyi ise serbest bıraktı. Çetinkaya da 2 gün sonra teröristlerin uyumasından yararlanarak kaçmayı başardı.

– Hakkari’nin Şemdinli ilçesinde eski korucu derneği başkanının oğlu ve AK Parti üyesi Menderes Özer, 1 Eylül 2016’da terör örgütü mensuplarınca aracından indirilerek kaçırıldıktan sonra öldürüldü.

– 1 Kasım 2015’teki Milletvekili Genel Seçimi’nde AK Parti Hakkari 1. sıra adayı olan Ahmet Budak, Hakkari’nin Şemdinli ilçesindeki evinin önünde 14 Eylül 2016’da PKK’lı teröristlerce düzenlenen silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti.

– AK Parti Özalp İlçe Başkan Yardımcısı Aydın Muştu, 9 Ekim 2016’da Aşağı Mollahasan Mahallesi’ndeki evine giren bir grup PKK’lı terörist tarafından çocuklarının gözü önünde katledildi.

– AK Parti Dicle İlçe Başkanı Deryan Aktert, iş yerinde 11 Ekim 2016’da PKK’lı teröristlerce düzenlenen silahlı saldırıda yaşamını yitirdi.

– Van’ın Erciş ilçesinde Belediye Meclis Üyesi ve Latifiye Mahallesi Muhtarı Mehmet Şerif Doğu, evinin önünde 16 Ekim 2016’da PKK’lı teröristlerin silahlı saldırısı sonucu yaşamını yitirdi.

– AK Parti Muradiye İlçe Başkanı İbrahim Vanlı’nın bulunduğu iki araçlı konvoya dün terör örgütü PKK tarafından uzun namlulu silahlarla saldırı gerçekleştirildi. Vanlı, yara almadan kurtulurken, aracını takip eden otomobildeki güvenlik korucusu yeğeni Adnan Vanlı şehit oldu.

Anayasa değişikliği halk oylaması sonuçlarına göre Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde terör örgütü PKK’nın saldırıları “hayır cephesi”nin hezimeti oldu.

Anayasa değişikliği halk oylamasında bölgedeki illerden aralarında terör saldırılarının yoğun yaşandığı Diyarbakır, Mardin, Şırnak, Siirt ve Şanlıurfa’nın da bulunduğu 7’sinde “Evet” cephesi, 1 Kasım 2015 seçimlerine göre oy oranını yükseltti.

Bu kapsamda 1 Kasım seçimleri ile 16 Nisan halk oylaması kıyaslandığında “evet cephesi”nde oy oranı, Diyarbakır’da yüzde 22,2’den yüzde 32,42’ye, Batman’da yüzde 30’dan yüzde 36,48’e, Mardin’de yüzde 30’dan yüzde 40,96’ya, Siirt’ta yüzde 40’dan yüzde 48,1’e, Şırnak’ta yüzde 13’ten yüzde 28,41’e, Şanlıurfa’da da yüzde 67,8’den, yüzde 70,82’ye yükseldi.

– Terör saldırılarına tepki sandığa yansıdı

Güneydoğu’da 30 yılı aşkın süredir kanlı eylemlerini sürdüren, kırsaldaki saldırılarını şehirlere taşıyan terör örgütü PKK’nın yerleşim yerlerinde kazdıkları çukurlar, kurdukları barikatlar ve tuzakladıkları patlayıcılarla yaşımı ve huzuru hedef almasından rahatsızlık duyan bölge halkı tepkisini halk oylamasında gösterdi.

Yüzlerce insanı, evinden, işinden ve memleketinden ederek başka illerde yaşam arayışına sürükleyen, ev sahibi iken kiracı, kiracı iken misafir durumuna getiren, işveren iken işportacı olan, çocukların eğitiminin kesintiye uğramasına neden terör örgütü PKK’ya tepki gösteren vatandaşların tercihi halk oylaması sonucuna yansıdı.

Terör saldırıları ile yaşamın kesintiye uğradığı, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ve emniyet unsurları ile yürütülen başarılı operasyonlarla teröristlerden temizlenen, yaşamın normal akışına döndüğü, huzurun sağlandığı il ve ilçelerden Diyarbakır’ın merkez Sur, Mardin’in Nusaybin, Şırnak ile Cizre ve Silopi ilçelerinde sandıklardan en yüksek oy evet cephesine çıktı.

Sandıktan çıkan sonuca göre, evet cephesi 1 Kasım 2015 seçimlerine oranla Sur’da 19,83’ten 35,6’ya Mardin’in Nusaybin ilçesinde yüzde 9’dan yüzde 21,15’e, Şırnak merkezde yüzde 25’ten yüzde 44,49’a, Cizre’de yüzde 6’dan yüzde 19,16’ya, Silopi yüzde 10’dan yüzde 25’e yükseldi.

– HDP ve DBP’ye tepki oyları “evet cephesine”

7 Haziran Milletvekili Genel Seçimleri’nde yüzde 10 barajını aşıp 80 milletvekiliyle TBMM’ye giren HDP’nin yanı sıra Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki yerel yönetimlerde etkin konumdaki DBP’li bazı belediyelerin başkanları, yardımcıları ve çalışanları, PKK’ya silah bırakma çağrısı yapmak yerine söylem ve eylemleriyle “terör örgütünün yanında” görüntü sergilemekten kaçınmadı.

PKK’lı teröristlerin güvenlik güçlerine ve sivillere yönelik başlattığı saldırıların ardından terör örgütünün talimatıyla Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde HDP ve DBP teşkilatlarınca uygulanmak istenen sözde “öz yönetim” oyununa DBP’li belediyeler de destek vermek için harekete geçti.

Güneydoğu’da PKK’nın hedef tanımayan saldırılarından rahatsızlık duyan, PKK’ya silah bırakma çağrısı yapmak yerine söylem ve eylemleriyle “terör örgütünün yanında” görüntü sergilemekten kaçınmayan HDP ve DBP’ye tepki gösteren vatandaşlar tercihini “evet”ten yana kullandı.

– PKK’nın saldırılarını planladığı Lice’de evet cephesinde oy artışı

Terör örgütü PKK’nın kırsal ile bağlantısını sağladığı, hain saldırı planlarını yaptığı, adeta karargah gibi kullandığı, kurdukları sözde “mahkeme”lerle vatandaşlardan, iş adamlarında haraç topladığı, yağmalanan ve çalınan araçlara bomba yüklediği Diyarbakır’ın Lice ilçesinde de evet cephesinin oy oranında artış olduğu görüldü.

Güvenlik güçlerince yürütülen operasyonlarla aralarında yöneticilerinin de bulunduğu çok sayıda teröristin etkisiz hale getirildiği, tonlarca esrarın ele geçirilerek imha edildiği, terör örgütüne ve en önemli finans kaynaklarından uyuşturucuya ağır darbe vurulan Lice’de evet cephesine verilen oylar 1 Kasım 2015 seçimlerinde yüzde 3,5 iken halk oylamasında yüzde 14,3’e yükseldi.

– Kaymakamın şehit edildiği Derik’te oylar evet cephesine 

Mardin’de, geçen yıl 10 Kasım’da makam odasında PKK’lı teröristlerce düzenlenen saldırıda, İçişleri Bakanlığınca Belediye Başkan Vekili olarak da görevlendirilen Kaymakam Muhammet Fatih Safitürk’ün şehit düştüğü Derik ilçesinde seçmen tercihini “evet”ten yana kullandı.

Saldırının ardından teröre tepkinin çığ gibi büyüdüğü ilçede vatandaşlar bu tepkisini sandığa da yansıttı.

Derik’te evet oyları yüzde 13’ten yüzde 26,18’e yükseldi.

Diyarbakır’da AK Parti İlçe Başkanı Deryan Aktert’in iş yerinde 11 Ekim 2016’da PKK’lı teröristlerce düzenlenen silahlı saldırıda yaşamını yitirdiği Dicle ilçesinde de 1 Kasım 2015’teki 18,60 olan evet oyları halk oylamasında yüzde 44,49’a yükseldi.

– Dürümlü katliamına tepki sandıkta 

Diyarbakır’ın Sur ilçesi Dürümlü mezrasında geçen yıl terör örgütünce 12 Mayıs’ta 15 ton patlayıcı yüklü kamyonun infilak ettirilmesi sonucu 16 kişinin yaşamını yitirdiği, 23 kişinin yaralandığı saldırı, terör örgütü PKK’nın sivillere yönelik gerçekleştirdiği diğer katliamlar gibi hafızalara kazınırken vatandaşlar teröre duydukları öfkeyi sandıkta da gösterdi.

Sur’da 12 Mayıs’ta saat 22.30 sıralarında terör örgütü PKK mensuplarınca patlayıcı yüklü kamyon infilak ettirildi. Patlamanın şiddeti kentin birçok ilçesinde hissedildi. Olay yerine çok sayıda ambulans sevk edildi.

Öte yandan Şırnak’ta 28 Aralık 2011 tarihinde 34 kişinin yaşamını yitirdiği Uludere ilçesinde seçmen “evet”ten yana tercihini kullandı.

Uludere’de 1 Kasım 2015’te yüzde 9 oy alan evet cephesi, halk oylamasında yüzde 29,72’e yükseldi.

– Şanlıurfa’da HDP gücünü kaybetti

Şanlıurfa’da, 2014 yılındaki Kobani ve Suruç’taki patlamanın ardından terör örgütü PKK’nın baskılarıyla oy oranını artıran HDP, bölge illerinin ekonomik ve sosyal yönden gerilemesine neden olan terör olaylarının etkisiyle gücünü kaybetti.

1 Kasım’da yüzde 67,8 olan “evet cephesi”nin oyunun, 16 Nisan’daki halk oylamasında yüzde 70,82’ye çıktı.

Viranşehir ilçesinde 17 Şubat’ta terör örgütü PKK’nın Savcılar Sitesini hedef alan 2 kişinin şehit olduğu, 48 kişinin yaralandığı bombalı araç saldırısı da HDP’ye ilgiyi azalttı.

Viranşehir’de HDP’nin tek başına 50,4 oy aldığı 1 Kasım 2015’teki genel seçimlerde yüzde 51,8 olan “hayır cephesi”nin oy oranı halk oylamasında yüzde 10’u aşkın azalarak yüzde 41,61’e geriledi.

HDP’nin en güçlü olduğu ilçelerden Suruç’ta ise “hayır cephesi”nin 1 Kasım’da yüzde 69,8 olan toplam oyu, anayasa değişikliği halk oylamasında yüzde 19 gerileyerek yüzde 50,81’e düştü. “Evet” oyu ise önemli oranda arttı.

– Belediyelere görevlendirme vatandaşın tercihinde etkili oldu

Bölgedeki oy artışında DBP’li belediye başkanlarının yerine İçişleri Bakanlığınca yapılan görevlendirmelerin de etkili olduğu dikkat çekti.

Terör örgütü PKK/KCK’ya yardım ve destek verdikleri gerekçesiyle haklarında yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar kapsamında görevden alınan belediye başkanlarının yerine kanun hükmünde kararname (KHK) kapsamında İçişleri Bakanlığınca belediyelere görevlendirilen vali yardımcıları ve kaymakamların talimatıyla hazırlanan ve hayata geçirilmeye başlanan projelerle bölge halkı belediyecilik hizmeti ile tanıştı.

Özellikle Diyarbakır, Şırnak, Mardin, Siirt, Batman merkez ve birçok ilçesi ile Şanlıurfa’nın Suruç, Bozova, Viranşehir ve Halfeti ilçelerinde hummalı bir çalışma başlatan belediyeler, yaşlı, engelli, çocuk ve kadınlara yönelik hizmetleriyle “sosyal belediyecilik” anlayışı da geliştiriyor.

DBP’li belediyeler döneminde hak ettikleri belediyecilik hizmetinden yoksun kalan vatandaşlar, yapılan görevlendirmeler sayesinde belediyecilik hizmetiyle tanışmanın sevincini sandıkta da gösterdi.

Yıllarca hizmet görmeyen yerleşim yerlerindeki belediyecilik faaliyetleri halkın tercihini “evet cephesi”ne yönlendirdi.

Bölgede siyasi konjonktürde etkisi bulunan siyasi partilerden HÜDA PAR’ın “evet cephesi”nde yer alması da halk oylamasında evet oylarının artmasını sağladı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan halk oylamasında “evet” çıkmasının ardından Tarabya’daki Huber Köşkü önünde vatandaşlara hitaben yaptığı konuşmasında AK Parti’ye, Milliyetçi Hareket Partisi’ne, Büyük Birlik Partisi’ne, özellikle de Güneydoğu’da HÜDAPAR’a gönül verenlere teşekkür etmişti.