Benzin ve motorine zam

Benzin ve motorine zam geldi. Gece yarısından itibaren geçerli olmak üzere benzine 12 kuruş, motorine 8 kuruş zam yapıldı.

Benzinin litre fiyatına bu gece yarısından geçerli olmak üzere 12, motorininkine ise 8 kuruş zam yapıldı.

Ankara’da litresi ortalama 5,18 liradan satılan benzinin litre fiyatı 5,30 lira olacak. Benzinin litresi İstanbul’da 5,14 liradan 5,26 liraya, İzmir’de 5,17 liradan 5,29 liraya yükselecek.

Motorinin litre fiyatı ise Ankara’da 4,48 liradan 4,56 liraya, İstanbul’da 4,43 liradan 4,51 liraya, İzmir’de 4,45 liradan 4,53 liraya çıkacak.

Dağıtım firmalarının belirlediği fiyatlar, rekabet ve serbesti nedeniyle şirketler ve kentlere göre küçük çaplı değişiklikler gösteriyor.

Otogaza bugünden geçerli 25 kuruş indirim yapılmıştı.

AKARYAKIT FİYATLARI NASIL BELİRLENİYOR?

Akaryakıt fiyatlarının nasıl belirlendiği konusunda hepimizin aklına bir soru gelmiştir. EPDK tarafından belirlenen fiyatların, hangi şartlara bağlı olduğu ve neye göre değişim gösterdiği, indirim ve zammın neye göre yapıldığı belki de merak konusudur. Çok ayrıntıya girmeden bu konuya bir açıklık getirelim.

EPDK ülke içinde satılacak akaryakıt fiyatını belirlerken iki şeyi kıstas alır; birincisi ülkeye en yakın, en büyük uluslararası pazarın giriş limanındaki fiyat. Diğeri de ABD doları.

Bizim için bize en yakın ve en büyük pazar Avrupa’nın Akdeniz Pazar girişi olduğu için fiyatların temelinde İtalya’nın Genova/Lavera Limanı’ndaki Platts European CIF MED fiyatı vardır.

Platts, Dünya çapında fiyat belirleme yetkisi olan, ve Dünya’daki fiziki petrol ticaretinin büyük bir kısmında referans fiyat olarak fiyatları kullanılan bir şirkettir. Bu şirketin günlük yayınladığı raporlarda her petrol ürünü ve her referans liman için fiyat verilir. Bu şirket ayrıca taşıma fiyatları ve ham petrol fiyatları için de bültenler yayınlar.

CIF, tanımı “cost-insurance-freight” tanımının kısa halidir. Yani “maliyet-taşıma-sigorta”. Buradaki ana mantık fiyatın gümrük teslimi değil, tüm kargo maliyetleri eklenmiş olarak verilmesidir. Uluslararası ticaret ile ilgilenenlerin bilebileceği gibi bir de FOB (free on board) tanımı vardır. FOB tanımında gümrük teslim fiyat verilir ve malın taşımaya dair maliyetleri ve riskleri satıcıyı değil alıcıyı ilgilendirir. CIF tanımında ise fiyata dahil edildiği gibi taşımanın riskleri ve sigortası da satıcıya aittir. Bu kısım aslında önemlidir. Buradaki riskler, sigortalama yöntemi ile çözülür ancak petrol sektöründeki riskler genelde yüksek olduğu için sigorta maliyetleri de yüksektir. Sigorta konusuna daha sonra değineceğiz.

MED tanımı ise Akdeniz’in İngilizcesi olan “Mediterranean” kelimesinden gelmektedir. Akdeniz için referans liman da İtalya’daki Genova/Lavera limanı olduğu için de EPDK bu fiyatın belirlenmesinde İtalya Genova/Lavera limanındaki Platts European CIF fiyatlarını kendisine baz alır. Her bir petrol ürünü için Platts tarafından verilen bu fiyatlar, belirli bir formül ile iç piyasada satış formülü olarak belirlenir.

Bu fiyat formülünde Platts fiyatı, üst sınır marj, yoğunluk, gelir payı, ÖTV’yi içeren hesaplamalar yapılır. Platts fiyatı olarak bültende yayınlanan günlük fiyatların ortalaması alınır. Ayrıca Merkez Bankası’nın bir önceki gün saat 15:30’da açıkladığı gösterge ABD Doları satış kuru da döviz kuru olarak dikkate alınır.

Üst sınır marj, her akaryakıt çeşidi için değişen, belirlenmiş ortalama fiyatın belirli bir yüzde üzerinde hesaplanmış tavan fiyat marjıdır. Benzin için 25 Kr/lt, motorin için 30 Kr/lt ve kırsal motorin için de 27.5 Kr/lt olarak belirlenmiştir.

Yoğunluk da ürünün 150 ⁰C sıcaklıkta göstermiş olduğu metreküp başına ton miktarıdır. Fiziki bir terimdir ve ürünler için ortalama değerleri belirlidir. Bu fiyat hesaplamasındaki yoğunluk değerleri kurşunsuz benzin 95 oktan için 0,775 ton/m3, motorin ve kırsal motorin için de 0,845 ton/m3’dür.

Bu formülün ardından “akaryakıt dağıtıcı fiyatı” belirlenir. Bu fiyat baz alınarak da “akaryakıt bayi fiyatı” belirlenir.